Nas iktisadıyla kamu oyununu en çok meşgul eden hususların başında besin fiyatlarına yapılan artırımlar geliyordu.
Faizlerin çıkartılacağına indirilmesiyle başlayan enflasyon furyası marketlerdeki etiketlere anında tesir etmişti. Bilimsel iktisatta yeri olmayan “Faiz neden, enflasyon sonuç” telaffuzuyla patlayan enflasyon, zincir marketlerin neredeyse her gün çok etiket değiştirmesine neden olmuştu.
Yaklaşım 2 yıl sonra, enflasyonla uğraşta birçok fırsat kaçırılmış olsa da olağan iktisat siyasetlerine dönülmesiyle etiketlerde hafif sakinlik yaşanmaya başladı.
Zincir marketlerin raflarında etiket değiştirme mesaisi biter üzere oldu.
Elbette bunda Ticaret Bakanlığı denetimlerini artırarak, fahiş fiyat artış yapanlara ceza üstüne ceza kesmesi de etkendi.
GERÇEK EKONOMİSTLERİN İHTARLARI DİKKATE ALINMADI
Enflasyonla gayret geç kalınmış ve yetersiz tedbirler alınmış olsa da eylül ayı itibariyle marketler yine harekete geçti. Raflardaki birçok eser kümesine artırım üstüne artırım yapılmaya başladı.
Asgari fiyata artırım gelmeden birçok esere şimdiden artırım gelmesi de reaksiyon yarattı. Zincir marketler birtakım temel eserlerin etiketlerini şimdiden değiştirdi.
Ayçiçeği ve zeytinyağı, peynir, süt ve süt eserleri, çay ve şeker, tuvalet kâğıdı ve peçeteler, ev paklık ürünlerinin en fazla etiketi değişen eser kümeleri olduğu dikkatlerden kaçmadı.
MALİYET DİYE MAZERET UYDURUYORLAR
Türkiye’den Kaan Zenginli’nin haberine nazaran, Türkiye iktisadında düzelme devam ederken akaryakıt, döviz ve minimum fiyatta uzun vakittir değişiklik görülmese de marketlerin artırım furyasına başlaması toplumda reaksiyon topladığı kaydedildi.
Gazete haberinde, “Sosyal medya kullanıcıları fotoğraflarla gelen artırımları daima ifşa ettiler. Yaptığımız araştırmalarda da marketlerde artırım mesainin başladığını gördük. Bilhassa temel besin eserlerindeki artırımlar dikkat çekti. Ayçiçeği ve zeytinyağı, peynir, süt ve süt eserleri, çay ve şeker, tuvalet kâğıdı ve peçeteler, konut paklık eserlerinin en fazla etiketi değişen eser kümeleri olduğu görüldü.
Konuyla ilgili bilgi aldığımız market çalışanları da etiketlerin değiştirilmeye başladığını doğruladı. Öte yandan marketler ortasındaki fiyat farklılıkları da artmaya başladı. Aynı bölge hatta caddedeki iki başka markette birebir eserin fiyatında 51 lira fark olduğu görüldü.” denilerek etiket işinin nerelere kadar vardığı ve konunu ciddiyeti kaydedildi.
“BİZİM DE MASRAFLARIMIZ ARTIYOR”
Haberde ayrıyeten, bir zincir mağazanın bölge müdürü zamlarla ilgili şu açıklamayı yaptığı yazıldı:
“Üretim ve girdi maliyetlerindeki artış, depolama ve güç sarfiyatları raflara artırım olarak yansıyor. Bu çok doğal… Ayrıyeten lojistik sarfiyatları de kıymetli bir artırım sebebi. Geçen yıla nazaran önemli değişimler yok. Fakat belli kümelerde fiyatlar artıyor. Bunu sırf market kârı olarak görmemek gerek. Toptancı ve üreticiden gelen eserler de zamlanıyor. Bu artırımlar fırsatçılık değil, işletmelerin ayakta kalabilmesi için gerekli adımlar. Ayrıyeten iş yeri kiralarında da yüzde 60’ı geçen artırımlar yapıldı. Unların tamamı sarfiyat olarak eser fiyatlarına yansıyor”
BAKANLIK DENETİMLERİ YAPIYOR AMA
Ticaret Bakanlığı, fiyat istikrarının sağlanması ve vatandaşın mağdur edilmemesi için birçok dalda haksız fiyat artışlarıyla uğraşa devam ediyor. Ticaret Bakanlığı, 15 Eylül itibarıyla fahiş fiyat kontrolleri ve dal bazlı kontroller kapsamında 1.274 gerçek ve hukukî şahsa toplamda 327 milyon 376 bin 495 TL idari para cezası kestiğini duyurmuştu. Bakanlık ayrıyeten kontrollerin devam ettiğini ve piyasada fırsatçılık yapanlara gerekli müdahalenin yapıldığını açıklamıştı. Ayrıyeten stokçuluk ve fırsatçılık yapan şirketlere bir yıl içinde üç defa yakalanmaları durumunda kapatma cezası uygulanacağını söz etmişti.