Bu yılın başlarında, bir mağara araştırmacısı Avustralya’nın Nullarbor Ovası’nın uydu imajlarını incelerken beklenmedik bir şeyle karşılaştı: çorak toprağa kazınmış muazzam, gizemli bir yara.
Bu bulgu, Curtin Üniversitesi Dünya ve Gezegen Bilimleri kısmındaki bilim insanlarını meraklandırdı. Daily Mail ‘e yazan Matej Lipar da onlardan biri. Lipar’a nazaran Google Earth ile toplanan uydu imajları daha yakından incelendiğinde, yaranın kimsenin varlığından haberdar olmadığı yırtıcı bir kasırga tarafından yaratıldığı fark edildi. Aslında kasırgalar, Amerika Birleşik Devletleri’nde bilinen en kritik tehditlerden biri. Lakin bilgiler Avustralya’da da meydana gelebileceklerini ispatladı.
Teknolojinin gücü olmasaydı, tabiatın bu dikkat cazibeli örneği fark edilmeden kalırdı. Kıta ülkenin güvenliği için bir sonraki büyük kasırgayı iddia etmek ve insanların hazırlanmasına yardımcı olmak için kasırganın sonrasını da incelemek kıymetlidir.
AVUSTRALYA’NIN KASIRGA TARİHİ
Kasırgalar, ekseriyetle saatte 200 kilometreyi aşan rüzgar suratı getiren şiddetli, dönen hava sütunlarıdır. Büyük yıkımlara neden olabilir, ağaçları kökünden sökebilir, binaları parçalayabilir ve molozları uzun uzaklıklara fırlatabilir.
Kayıtlı meteorolojik bilgilere nazaran kasırgalar Antarktika hariç her kıtada raporlanmıştır. En sık Amerika Birleşik Devletleri’nin Büyük Ovalar bölgesinde ve Hindistan-Bangladeş sınırının kuzeydoğu bölgesinde görülürler.
YARA İZİ BATIDAN GÜNEYE UZANIYOR
Avustralya’da gözlemlenen birinci kasırga 1795’te Sidney banliyölerinde meydana geldi. Lakin bu data bilimsel olarak 1800’lerin sonuna kadar doğrulanmadı.
Son yıllarda, Avustralya’da belgelenen örnekler ortasında, kuzeydoğu Victoria’yı geçen ve Yeni Güney Galler sonuna kadar ulaşan 2013 tarihli bir kasırga yer alıyor. Saatte 250-300 kilometre süratle esen rüzgarlar Murray Irmağı kasabalarına ziyan verirken milyonlarca dolarlık hasara yol açtı. Ve 2016’da, şiddetli bir fırtına Güney Avustralya’nın orta ve doğu bölümlerinde en az yedi farklı kasırga üretti.
Uydu imgeleri biliminsanlarının kasırgaları hakikat bir formda iddia etmesini sağlıyor. Bu Avustralya üzere büyük bir kıta ülkede nüfusun yaygın dağıldığı topluluklara erken ikaz verilmesini sağlar.
BİR KASIRGA GİZEMİ
Nullarbor Ovası, güney Avustralya’da uzak, kuru, ağaçsız bir kara kesimi. İzi keşfeden araştırmacı, Nullabor’da mağara yahut başka karstik özellikleri aramak için Google Earth uydu imajlarını kullanıyordu.
Karst, besbelli arazi formlarına sahip kireç taşıyla kaplı bir görünüm. Yara izinin keşfi, Nullarbor karstik bölgesini inceleyen araştırmacılar ve kaşiflerden oluşan işbirlikçi ağ aracılığıyla herkesin dikkatini çekti.
Yara izi Batı Avustralya’dan Güney Avustralya hududuna kadar uzanıyor. Trans-Avustralya Demiryolu’nun 20 kilometre kuzeyinde ve eski bir demiryolu yerleşimi olan Forrest’ın 90 kilometre doğu-kuzeydoğusunda yer alıyor.
Kasırganın 16-18 Kasım 2022 tarihleri arasında meydana geldiğini belirlemek için sitenin 1-2 yıllık uydu imajları kıyaslandı. Yara izinin yanında ağır yağmurla bağlantılı su birikintilerini gösteren mavi dairesel desenler de gözlendi.
Yara izi 11 kilometre uzunluğunda ve 160 ila 250 metre genişliğinde. Hortum emme girdapları tarafından oluşturulan “sikloidal izler” ismi verilen çarpıcı desenler taşıyor. Bu, hortumun sıradan bir fırtına olmadığını, saatte 200 kilometreden fazla yıkıcı rüzgarlarla dönen güçlü F2 yahut F3 kategorisinde olduğunu gösteriyor.
Yara izinin özellikleri, kasırga içindeki dönen rüzgarın saat tarafında hareket ettiğini gösteriyor. Ayrıyeten kasırganın batıdan doğuya hakikat hareket ettiğini gösteriyor ki bu da o periyotta güçlü bir soğuk cephenin varlığını doğruluyor.
Avustralya’nın nüfuslu alanları vuran kasırgaların tersine, bu kasırga meskenlere yahut kasabalara ziyan vermedi. Lakin tekrar de izini bırakarak toprağı ve bitki örtüsünü aşındırdı ve dünya yüzeyini tekrar şekillendirdi.
Şaşırtıcı bir formda, yara izi olaydan 18 ay sonra hem uydu imajlarında hem de yerde hala açıkça görülebiliyor. Bunun nedeni muhtemelen bitki örtüsünün bu kuru toprakta yavaş büyümesi ve bu nedenle şimdi erozyonu örtmemiş olması.
KASIM: KASIRGA MEVSİMİ
Nullarbor Ovası’ndaki bu büyüleyici keşif, tabiatın ne kadar güçlü ve iddia edilemez olabileceğini gösteriyor – bazen de bizim haberimiz olmadan.
Daha evvel Nullarbor Ovası’nda sadece üç kasırga belgelenmiş, bunun nedeni bölgenin yerleşim ünitelerine uzaklığı ve olayların özel mülke yada altyapıya ziyan vermemesi. Değişiktir ki, bu üç kasırga da tıpkı bu kasırga üzere kasım ayında meydana geldi.
Araştırma, uzak ve az çalışılmış bölgedeki kasırgalar hakkında pahalı bilgiler sağlıyor. Bu çeşit kasırgaların ne vakit ve hangi şartlarda meydana geldiğini anlamamıza yardımcı oluyor. Ayrıyeten, uzak yerlerdeki hava olaylarını belirleme ve tahlil etmede ve bir sonraki büyük olayı iddia etmemize ve ona hazırlanmamıza yardımcı olmada uydu imajlarının ehemmiyetini vurguluyor.
Ve son olarak, sonuçlar çok hava şartlarının her yerde, her vakit meydana gelebileceğinin çarpıcı bir örneği.