Ev sahipleri kiraların piyasa koşullarının altında kaldığını savunurken, kiracılar birçok vakit maaşlarını dahi aşan kira bedelleri nedeniyle büyük zorluk yaşıyor.
YASAYA AYKIRI
Peki mesken sahiplerinin orta artırım istemeye hakkı var mı? Konuştuğumuz hukukçuların verdiği bilgiye nazaran ‘kiraya artırım yılda bir sefer ve kontrat yenileme devrinde yapılır.’ Orta artırım istenilemez. Artış oranı da konutlar için, 1 Temmuz 2024 tarihine kadar yüzde 25 ile sonlandırıldı. Yani konut sahibi kiracısına ‘maaşın arttı, kirayı da arttır’ ya da ‘artık senede iki sefer artış yapacağım’ diyemez. Orta artırım talebi kabul görmediği için de hiçbir kiracı tahliye edilemez.
HANGİ DURUMDA DAVA AÇILIR?
Gayrimenkul hukuku uzmanlarının verdiği bilgiye nazaran belirli kaidelerde mesken sahibi yüzde 25’in üzerinde artış isteyebilir ya da kiracının tahliyesini talep edebilir.
Şöyle ki;
* Mesken sahibi 5 yılı dolduran kiracısı için ‘kira tespit davası’ açabilir. ‘Kira bedeli çok düşük kaldı, sayının tekrar belirlenmesini istiyorum’ der. Bu dava, konut sahibinin talebinin motamot kabul edileceği manasına gelmez. Uzman inceleme yapar, bölge ortalaması ve örnek kira mukaveleleri üzerinden tarafları koruyan yeni bir kira bedeli belirlenir.
* ‘Ya bu sayısı öde, ya da evimden çık’ telaffuzunu son aylarda çok sık duyuyoruz. Fakat mesken sahipleri istediği artırımı yapamadığı gerekçesiyle tahliye isteyemez. Lakin konut sahibi kendisinin ya da bakmakla yükümlü olduğu birinin muhtaçlığı varsa kiracının tahliyesini isteyebilir. Son periyotta ‘ben oturacağım’ ya da ‘çocuğum gelecek’ mazeretiyle tahliye isteyenler de arttı. Kanunlara nazaran, gereksinimim var dedikten sonra, birebir mesken bir diğerine üç yıl müddetle kiralanamaz. Kiralanırsa, eski kiracıya tazminat ödenir. Şayet kiracılı bir konut satılırsa da, mülkü alan kişi tekrar kendisi ya da ailesi yaşayacaksa tahliye ister. ‘Eski kiracı çıksın, konutu daha yüksek fiyatla diğerine kiraya veririm’ diyemez. Tüm bunlara ek olarak, 10 yıl kontrat uzama müddeti dolan kiracılar için münasebet göstermeden tahliye istenebilir.
Son iki yılda kira tespit ve tahliye davalarında rekor artışlar yaşandı. Davaların sonuçlanması 2-3 yıl sürüyor. İste bu sorunun tahlili için 1 Eylül’de arabuluculuk sistemi devreye girecek. konut sahibi-kiracı uyuşmazlıklarında arabulucuya gitmeden direkt DAVA açılamayacak. Şayet sorun burada çözülemezse dava yoluna gidilecek.