ANKARA (İGFA) – Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, 2 Şubat Dünya Sulak Alanlar Günü nedeniyle yazılı açıklama yaptı.
Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesindeki Tabiat Müdafaa ve Ulusal Parklar Genel Müdürlüğü’nün (DKMP) sulak alanların korunması için gerçekleştirdiği faaliyetlere ait bilgi veren Bakan Yuımaklı, yağmur ormanlarından sonra biyolojik açıdan en üretken ekosistemler olan sulak alanların gerek ekolojik istikrarın sağlanmasında gerekse biyolojik çeşitliliğin korunmasında taşıdıkları kıymete dikkati çeken Yumaklı, bu alanların birçok işlevlere sahip olduğunu aktardı.
Bakan Yumaklı, sulak alanların en önemli işlevlerini içme suyu sağlama, taşkın denetimi, yeraltı sularının beslenmesi, sediman ve besin depolama, iklim değişikliğinin denetimi, doğal arıtma, tarım, hayvancılık, balıkçılık, saz kesiti, turizm, ulusal güvenlik, kültürel kullanım ve rekreasyonel alanlar olarak sıraladı. Yeniden bu alanların yeraltı sularını beslediğinin, taban suyunu dengelediğinin, sel sularını depoladığının, taşkınları denetim ettiğinin ve kıyılarda deniz suyunun girişini önleyerek bölgenin su rejimini düzenlediğinin altını çizen Yumaklı, şu tabirleri kullandı:
“Sulak alanlar, bulundukları yörede nem oranını yükselterek, başta yağış ve sıcaklık olmak üzere mahallî iklim elemanları üzerinde olumlu tesir yapar, yöredeki ziraî üretimin kalite ve ölçü olarak arttırılmasına yarar sağlar. Bu bakımdan, sulak alanların korunması ve geliştirilmesi, halkımıza kâfi su arzını sağlamak için gerekli en önemli sorumluluklarımızdan birisidir. Bu vazifesi yerine getirebilmek için Türkiye, Sulak Alanların Korunması Kontratına (Ramsar Sözleşmesi) 1994 yılında taraf olmuş ve 30 yıllık süreçte toplam büyüklüğü 184 bin 487 hektar olan 14 sulak alanını (Sultan Sazlığı, Seyfe Gölü, Burdur Gölü, Manyas (Kuş) Gölü ve Göksu Deltası, Akyatan Lagünü, Kızılırmak Deltası, Uluabat Gölü ve Gediz Deltası, Yumurtalık Lagünü, Meke Gölü, Kızören Obruğu, Kuyucuk Gölü ve Nemrut Kalderası) mukavele listesine Ramsar Alanı olarak dahil etmiştir.”
SULAK ALANLARIN KORUNMASI
Dünya genelinde sulak alanların korunması gerekli doğal varlıklar olarak kabul edildiğini vurgulayan Yumaklı, Türkiye’de de sulak alanların korunması ile ilgili son 22 yılda ağır çalışmalar yapıldığını ve bu çalışmaların artarak sürdürüldüğünü bildirdi.
Bakan Yumaklı, 2002 yılında yapılan mevzuat revizyonu ile sulak alanların doldurulması ve kurutulmasının yasaklandığını anımsatarak, “Aynı yıl Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği yürürlüğe girmiştir. Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği ile değerli bir adım atılmış, sulak alanlarla ilgili müdafaa ve kullanım prensipleri, müdafaa bölgelerinin tespiti ve uygulama temelleri, Ramsar Alanlarının ilan süreci ve Ulusal Sulak Alan Kurulunun misyon ve çalışma yordamları belirlenmiştir. Yönetmelik ile oluşturulan Ulusal Sulak Alan Komitesi gerek sulak alanlarla ilgili gerekse tabiatı muhafaza başlığı altında ilgili kurumlardan oluşan ülkemizdeki birinci komite olmuştur.” bilgisini verdi.
Türkiye’de Ramsar Mukavelesi ile korunan 14 alan dışında, 59’u ulusal, 47’si mahalli kıymeti haiz sulak alan olmak üzere toplam 1 milyon 161 bin 205 hektar büyüklüğünde 120 adet sulak alan ilan edilerek muhafaza altına alındığını belirten Yumaklı, son 5 yılda DKMP Genel Müdürlüğü tarafından yapılan çalışmalar ile ulusal sulak alan envanterinin bitirme basamağına geldiğini bildirdi.
ULUSAL SULAK ALAN İDARE BİLGİ SİSTEMİ
Tarım ve Orman Bakanı Yumaklı, tekrar DKMP Genel Müdürlüğünce kurulan “Ulusal Sulak Alan İdare Bilgi Sistemi (SAYBİS)” ile tüm sulak alanlarının kayıt altına alındığına işaret ederek, şu bilgileri paylaştı:
“Bugüne kadar toplam büyüklüğü 1,6 milyon hektar olan 6 bin 418 adet sulak alanı sisteme kaydettik. Kısa ismi SAYBİS olan sistem ile ülkemizdeki kayıt altına alınan tüm sulak alanların bilgileri burada toplanmakta ve halkımıza sunulmaktadır. Bu sistem sadece envanter içermemekte, statülü sulak alanlarda verilen sulak alan faaliyetlerine yönelik müsaadeler de buradan yürütülmektedir. Ayrıyeten halkımız sulak alanlarda yapacağı müracaatları e-Devlet üzerinden de çarçabuk yapabilmektedir.
Bakanlığımızca 1999 yılından bu yana Ramsar Mukavelesi’nin ‘sulak alanların akılcı kullanımı’ prensibi kapsamında Sulak Alan İdare Planları hazırlanmaktadır. Sulak alan idare planı, o alanın genel muhafaza ve kullanım prensiplerini belirlenmektedir. Ayrıyeten planlar, sulak alanların meselelerinin tahliline yönelik iştirakçi bir yaklaşım ile tüm ilgi kümelerine çeşitli sorumluluklar veren faaliyetleri içermektedir. DKMP Genel Müdürlüğünce 1999 yılından bu yana Sulak Alan İdare Planları hazırlanıyor. O tarihten bu yana 76 adet sulak alanın idare planı hazırlandı.”
REHABİLİTE ÇALIŞMALARI
DKMP Genel Müdürlüğünce bozulan sulak alanlarda rehabilite çalışmalarının yapıldığına dikkati çeken Bakan Yumaklı, geçmişte kirlilik sorunu yaşayan Kayseri’deki Sultansazlığı, Antalya’daki Avlan Gölü, Konya’daki Ereğli Sazlığı ve Afyonkarahisar’daki Karakuyu Sazlığında rehabilitasyon çalışmaları gerçekleştirildiğini bildirdi.
Yumaklı, 2024 yılında Düzce’de bulunan Efteni Gölü’nde rehabilitasyon çalışmalarına başlanacağını duyurarak, sulak alanlarda ekoturizmi desteklemek, araştırmacılara açık hava laboratuvarları sağlamak ve yöre iktisadına katkıda bulunmak emeliyle yeniden DKMP Genel Müdürlüğünce ziyaretçi merkezleri yapıldığının altını çizdi. Bu kapsamda 2002 yılından bu yana 55 sulak alanda yapılan tesisler ile bu alanların, halkın faydalanabileceği birer ekoturizm merkezi haline getirildiğini aktaran Yumaklı, sulak alanların korunması ve geliştirilmesi için yeni projeleri uygulamaya koyacaklarını söz etti.